Το "σχολείο" του Ορέστη στο Μεξικό

Λέγεται Centro Didáctico y Cultural, Διδακτικό και Πολιτιστικό Κέντρο. Αν βάλεις στην άκρη τον βαρύγδουπο τίτλο και το φέρεις στα ελληνικά μέτρα και σταθμά πρόκειται για έναν ιδιωτικό βρεφονηπιακό/παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο που υποδέχεται μωρά από 45 ημερών ως 6 χρονών παιδιά. Μόλις ο Ορέστης έκλεισε το πρώτο έτος της ζωής του, έκανα την έρευνά μου και τον έγραψα στο συγκεκριμένο σχολείο που είναι δέκα λεπτά από το σπίτι με τα πόδια. Εγώ σχολείο το λέω, πάει, μαθαίνει, παίζει, κοινωνικοποιείται, αν δεν είναι αυτό σχολείο, τότε τι είναι;

Είχα σκοπό να μείνω μαζί του 2 χρόνια και μετά να επιστρέψω στη δουλειά. Το συμφωνήσαμε με τον σύζυγο, το βρήκαμε μια πολύ καλή ιδέα εδώ που είμαστε χωρίς βοήθεια από πουθενά και μάλιστα σε μια από τις μεγαλύτερες και πιο στρεσογόνες μητροπόλεις του πλανήτη. Ωστόσο, όσο μεγάλωνε το μωράκι μου, μεγάλωνε και η λαχτάρα του να είναι με άλλα μωράκια της ηλικίας του. Το έβλεπα πώς ήταν με τα ξαδέρφια του όταν ταξιδέψαμε στην Ευρώπη, πώς φερόταν όταν πηγαίναμε στην παιδική χαρά, όταν συναντούσαμε άλλα παιδάκια στις βόλτες μας, στα playdates, λέω, Γλύκα μου, ήρθε η ώρα του πρώτου αποχωρισμού.

Έκλεισε έναν χρόνο στην αγκαλιά μου, έκανε πρώτα τα εμβόλια του χρόνου σύμφωνα με την παραίνεση της παιδιάτρου και αρχίσαμε να πηγαίνουμε στο σχολείο για μια ώρα την ημέρα από Δευτέρα ως Παρασκευή. Τον άφηνα με δάκρυα στα μάτια, έκλαιγε κι αυτός, επέστρεφα σε μια ώρα, ήταν χαρούμενος, γελούσαμε και οι δύο τρισευτυχισμένοι. Μετά από μια εβδομάδα συνέχισα να τον αφήνω για δύο ώρες, κλαίγαμε λιγότερο και οι δύο, τον έβλεπα ακόμα πιο χαρούμενο στην αγκαλίτσα μου. Την τρίτη εβδομάδα εντάχθηκε κανονικά στο salón του με το όνομα Lactantes, τα μωράκια που πίνουν ακόμα γάλα δηλαδή, και παρέμενε από τις 9:30 ως τη 1 το μεσημέρι. Τρεισήμισι ώρες, όσες πρότεινε το κέντρο για να συμμετέχει ενεργά σε όλες τις οργανωμένες δραστηριότητες. Παραμένουν ανοιχτοί μέχρι τις 6, αλλά από τη 1 και μετά δεν υπάρχουν δραστηριότητες, παρέχουν μόνο φύλαξη και όχι estimulación.

Τι σόι δραστηριότητες είναι αυτές και τι στο καλό πάει να πει estimulación;

Estimulación είναι αυτό που λένε στα αγγλικά stimulation, το άκουγα συνέχεια τόσο από τις Μεξικανές μου φίλες, όσο και από την κοινότητα των Expats εδώ στο Μεξικό. Θυμάμαι ακόμα την πρώτη φορά που έδωσα σημασία: ο Ορέστης ήταν περίπου 2 μηνών, τον έβαλα στον μάρσιπο και πήγα στα γενέθλια ενός φίλου. Έρχεται μια κυρία από το πουθενά στο εστιατόριο, μου λέει, "μου επιτρέπετε; Δεν είναι καλά το μωρό στον μάρσιπο, είμαι maestra de estimulación, τα ποδαράκια του θα πρέπει να βρίσκονται εκεί, για να αναπτυχθεί σωστά η σπονδυλική του στήλη και το κεφαλάκι του κοντά στην καρδιά σας να ακούει τους χτύπους της και να νιώθει ασφάλεια". Τσακ μπαμ, τον έφτιαξε στην αγκαλιά μου και έφυγε σαν τη Μαίρη Πόπινς. Έκανα την έρευνά μου. Δεν ξέρω τι λέξη χρησιμοποιείται στα ελληνικά, αλλά εδώ δίνουν μεγάλη σημασία στην estimulación όσον αφορά στα μωρά και τα παιδιά, στην ενθάρρυνση δηλαδή ώστε κάτι να αναπτυχθεί σωστά ή να γίνει πιο ενεργό. Από το πώς θα κάθεται στον μάρσιπο, μέχρι τα παιχνίδια που θα παίξει, τόσο τα αντικείμενα όσο και τα παραδοσιακά παιχνίδια της αυλής και του δρόμου, τα βιβλία που θα ξεφυλλίσει, τα βίντεο που θα παρακολουθήσει, τη φυσική και τη μουσική αγωγή, τη θεατρική παιδεία, τις πλαστικές τέχνες, τη ζωγραφική, είναι παραδείγματα που μπορούν να συμβάλουν στην estimulación του παιδιού, την ομαλή του ανάπτυξη.

Για την estimulación στο σχολείο του Ορέστη έχουν εντάξει μια σειρά από δραστηριότητες, όπως αναγράφονται στον παρακάτω πίνακα με το εβδομαδιαίο πρόγραμμα.

Από τις 8:30 ως τις 9 τρώνε πρωινό, ο Ορέστης τρώει πρωινό στο σπίτι με τη μαμά και τον μπαμπά και τον αφήνω σχολείο στις 9.

9-9:30 κάθε μέρα κάνουν αγγλικά. Έρχεται η δασκάλα των αγγλικών, τους μιλά αποκλειστικά στα αγγλικά και μαθαίνουν τραγουδάκια και τις πρώτες τους λεξούλες. Δύο φορές την εβδομάδα κάνουν και γαλλικά Τρίτη και Πέμπτη 10-10:30, κάτι που όταν το ακούσαμε πάθαμε ένα μικρό εγκεφαλικό με τον πατέρα του... Ο Ορέστης είναι τρίγλωσσος. Από μένα ακούει μόνο ελληνικά, πετάω και καμιά ντόπια σλαβόφωνη λέξη, έτσι μεγάλωσα άλλωστε, οι γονείς μου είναι δίγλωσσοι. Από τον πατέρα του μόνο γερμανικά και από σχεδόν όλους τους υπόλοιπους ισπανικά. Μας είχαν προετοιμάσει ειδικοί και φίλοι με τρίγλωσσα παιδιά ότι οι πρώτες του λέξεις θα ήταν στα ισπανικά που είναι η γλώσσα του περιβάλλοντος και είχαν απόλυτο δίκιο. Μας είπαν ότι θα αργήσει να μιλήσει, το λεξιλόγιό του μέχρι στιγμής δεν υπερβαίνει τις 40 λέξεις, αλλά κάθε μέρα μας πετάει και από μια καινούργια, μας καταλαβαίνει όλους και στις τρεις βασικές γλώσσες και σχεδόν όλες του οι λέξεις είναι στα ισπανικά. Όταν ακούσαμε για αγγλικά στη νέα του τάξη, είπαμε εντάξει θα ακούει, θα μιλάει αγγλικά μια ολόκληρη ζωή, αλλά όταν ακούσαμε και για γαλλικά, είπαμε ωχ πέντε γλώσσες σε εβδομαδιαία βάση, το παιδί μας θα μιλήσει μετά τα 5! Πάει όμως μια χαρά. Τα παιδιά μαθαίνουν με άλλους ρυθμούς από τους δικούς μας και καμιά φορά το ξεχνάμε. Ο Ορέστης είπε μάλιστα συνειδητά την πρώτη του ελληνική λέξη στις αρχές Δεκεμβρίου που βγήκαμε για φαγητό και ήταν η λέξη "καίει!" Η λέξη "μαμά", "παπά" που τις λέει εδώ κι αρκετούς μήνες είναι πιο ιντερνάσιοναλ, αλλά ναι, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ελληνικές. Εγώ πάντως πιο πολύ χάρηκα όταν άκουσα το καίει! παρά όταν πρωτάκουσα το μαμά! Πλέον λέει και το πάμε, το έλα και το γεια!

Και συνεχίζω με το εβδομαδιαίο πρόγραμμα. 9:30-10 κάνει κάθε μέρα από ένα taller, ένα εργαστήριο δηλαδή και το κάθε εργαστήριο έχει τον δάσκαλο ή τη δασκάλα του. Δευτέρα κάνει μουσική, Τρίτη ζωγραφική, Τετάρτη χορό, Πέμπτη γιόγκα, Παρασκευή φυσική αγωγή. Να σας πω κάτι πολύ τρυφερό: σήμερα είναι στο salón Maternal 2 που έχει δύο γκρουπς. Πέρασε μερικούς μήνες από το Maternal 1 όταν άρχισε να περπατάει και να πατάει γερά στα πόδια του. Πλέον όμως έχει κλείσει τα 2 και το Maternal 2 προετοιμάζει τα νήπια για προκλήσεις πιο πρακτικές, όπως το να αρχίσουν να πηγαίνουν μόνα τους στην τουαλέτα. Όσο ήταν στο Maternal 1 είχε ξεχωρίσει ένα κορίτσι ονόματι Lía και δεν χόρευε παρά μόνο μαζί του! Όταν μου το είπε η δασκάλα του, συγκινήθηκα, λέω α στο καλό το παιδάκι μου, από τώρα άρχισε να γαμπρίζει, ζωή να έχει!

Ναι, ο Ορέστης που είναι δύο χρόνων κάνει και γιόγκα, καθώς και όλα τα παιδιά από 1 έτους μέχρι 6 ετών που πηγαίνουν στο συγκεκριμένο σχολείο. Συχνά πυκνά πέφτει το μάτι μου σε μεμονωμένα, πύρινα, πλην όμως θλιβερά ποστς στα σόσιαλ μίντια από άτομα σε ελληνικές μικρές κοινωνίες, τα οποία καταφέρονται κατά της γιόγκα λες και είναι παραθρησκευτική οργάνωση... Βάζουν φυσικά εκπρόσωποι της τοπικής εκκλησίας το χεράκι τους σε αυτές τις γελοιότητες λόγω άγνοιας ή φανατισμού. Η γιόγκα δεν είναι του γούστου μου, μου αρέσει να κάνω μόνο με την Κατερίνα Αμανατιάδου στη Γουμένισσα που είναι φίλη μου και ξέρει τα κουμπιά μου, είναι επίσης οι ασκήσεις της τόσο προσεγμένες από την πολυετή εμπειρία της ως αθλήτρια και την ενσυναίσθηση που έχει αναπτύξει ως άνθρωπος, που στο τέλος κάθε μαθήματος νιώθω μεγάλη ευεξία. Η αδερφή μου επίσης έχει αρχίσει να παρακολουθεί μαθήματα για να γίνει δασκάλα της face yoga, γιόγκα για το πρόσωπο δηλαδή, κάτι που ανοίγει νέους ορίζοντες στην περιποίηση του προσώπου μας γενικά. Το να μην αρέσει η γιόγκα λοιπόν το καταλαβαίνω απόλυτα, να μη σε τραβάει, να μη σε ενδιαφέρει, ναι, μπορεί να συγκριθεί με το μπάσκετ, τον στίβο και το ποδόσφαιρο, δεν αρέσουν σε όλους, σαν το θέατρο και τον κινηματογράφο, σαν τους παραδοσιακούς χορούς, σαν την κολοκυθόπιτα που είναι περί ορέξεως. Το να την απορρίπτει όμως κανείς και να επιτίθεται στους ανθρώπους που την επιλέγουν επειδή κάποιοι με απαρχαιωμένα μυαλά σε θέσεις εξουσίας ισχυρίζονται πράγματα αντιεπιστημονικά, συκοφαντικά και αναληθή, πατώντας μάλιστα επί της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης, ξεπερνά τη λογική μου. Η γιόγκα είναι μια διεθνώς αναγνωρισμένη πρακτική που ενστερνίζεται το ρητό των αρχαίων ημών "νους υγιής εν σώματι υγιεί". Πάμε να δούμε ποια είναι τα οφέλη της για τα παιδιά σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα και όχι αβάσιμες θρησκόληπτες δοξασίες ορισμένων.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) συνιστά τη γιόγκα για παιδιά επειδή μπορεί να είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία για διάφορες παθήσεις, όπως το άσθμα ή οι καταπονήσεις στη σπονδυλική στήλη. Πέραν όμως της πρόληψης και της αντιμετώπισης, η γιόγκα συμβάλλει και στην estimulación που λέγαμε παραπάνω, την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού σε διάφορους τομείς όπως:

Η ψυχική υγεία-

Η γιόγκα μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν να εστιάζουν, να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και να χειρίζονται τα προβλήματα ειρηνικά. Μπορεί επίσης να βοηθήσει με το άγχος και να βελτιώσει τη συγκέντρωση, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες σχολικές και ακαδημαϊκές επιδόσεις.

Είδατε πόσα "μπορεί" συμπεριλαμβάνονται; Όλα είναι πιθανότητες, εξαρτάται από το παιδί, το περιβάλλον, την κληρονομικότητα, τον δάσκαλο, πολυπαραγοντικό το θέμα, αλλά βάζει και η γιόγκα το λιθαράκι της, αν αρέσει στο παιδί.

Η σωματική υγεία-

Η γιόγκα μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αποκτήσουν δύναμη, να βελτιώσουν την ισορροπία και να αυξήσουν την ευελιξία τους. Μπορεί επίσης να διδάξει στα παιδιά πώς να χρησιμοποιούν τους μυς τους με διαφορετικούς τρόπους.

Η συναισθηματική υγεία-

Η γιόγκα μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αποκτήσουν αυτογνωσία, αυτοπεποίθηση, συμπεριφορική και συναισθηματική ωριμότητα.

Τις υπόλοιπες ώρες τα παιδιά στο επίπεδο του Ορέστη διαβάζουν παραμύθια, αναπτύσσουν το λεξιλόγιο και τις κινητικές τους δεξιότητες με ασκήσεις, μαθαίνουν πώς να μοιράζονται και να ζουν μέσα στην κοινότητα, διδάσκονται ηθική και τις αξίες της κοινωνικής ζωής μέσα από τραγούδια και παιχνίδια, έρχονται σε επαφή με τη φύση, μαζεύουν σκουπίδια από αυτή την ηλικία, μάλιστα, είναι η μέρα τους γεμάτη. Στη 1 τρώνε. Μέχρι πριν από μερικές μέρες τον έπαιρνα στη 1 για να φάμε μαζί, αλλά τις τελευταίες βδομάδες μου τον έφερνε αρκετές φορές η δασκάλα του κλαμένο. Βρε αμάν. Βρε γιατί; Ήθελε να τρώει με τους συμμαθητές του. Πλέον τον παίρνω δύο παρά και είναι χορτάτος και χαμογελαστός.

Το Centro Didáctico y Cultural είναι ιδιωτικό. Γιατί όμως στέλνω τον Ορέστη σε ιδιωτικό και όχι σε δημόσιο σχολείο; Γεννήθηκε εδώ, έχει μεξικάνικη υπηκοότητα, θα μπορούσα. Κι εγώ και ο πατέρας του σε δημόσια σχολεία μεγαλώσαμε. Με απέτρεψαν οι πάντες σε όλους τους τόνους. Φίλοι, γνωστοί, Μεξικανοί, ξένοι σαν εμάς, όλοι στο κοινωνικό μας περιβάλλον μου συνέστησαν να στείλω τον Ορέστη στο ιδιωτικό, γιατί ως güero θα είναι πιο ασφαλής. Güero είναι ο λευκός. Το Μεξικό το λατρεύω, αλλά έχει θέματα κοινωνικά που δεν μπορώ να κατανοήσω, για την ελληνική κοινωνία είναι σίγουρα ξένα, από τα πρώτα που ακούς όταν έρχεσαι να μείνεις μόνιμα εδώ είναι να προσέχεις, ειδικά αν είσαι λευκός. Ακούς για απαγωγές, κλοπές, απειλές με όπλα και μαχαίρια, βία, επιθέσεις, λες εντάξει, ας έχω το κεφάλι μου ήσυχο. Μένουμε στο Κογιοακάν που είναι γενικά μια πολύ ήσυχη περιοχή, παρόλαυτα όταν πέφτει η νύχτα δεν πολυβλέπεις κόσμο στα σοκάκια και τα πάρκα ερημώνουν. Οι πλατείες έχουν κόσμο, αλλά όταν αρχίζει ο κόσμος σιγά σιγά να αποχωρεί, αποχωρείς κι εσύ. Δεν ξέρω πώς είναι η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση για τα νήπια, αλλά έχω ακούσει διάφορα για παραμέληση λόγω έλλειψης προσωπικού. Όσο ανεβαίνουν οι ηλικίες τόσο αυξάνεται και η βία. Δεν έχω καθίσει σε τραπέζι που να μην έχει κάποιος Μεξικανός να αφηγηθεί μια ιστορία βίας. Έχουν φτάσει στα αυτιά μου ακόμα και φρικιαστικά πράγματα με ναρκωτικά και όπλα, τσαμπουκάδες, μπούλινγκ, ό,τι γίνεται μια στο τόσο στην Ελλάδα και είναι για μας πρωτάκουστο και ανήκουστο, εδώ είναι καθημερινό φαινόμενο - τουλάχιστον αυτή η εντύπωση μου δίνεται και από τις ειδήσεις και τα πρωτοσέλιδα.

Θα μου λείψει ωστόσο το σχολείο του Ορέστη. Κάθε μήνα σχεδόν ετοιμάζουν και από μια γιορτούλα για τα παιδιά, όπου συμμετέχουμε και εμείς οι γονείς ενεργά. Κρατάω φρέσκια και αχνιστή στη μνήμη μου την πρώτη posada navideña, ήτοι χριστουγεννιάτικη γιορτή, όπου έκανε την εμφάνισή του ο Ορέστης στην αγκαλιά της δασκάλας και μετά από λίγο έβαλαν μαζί το αστέρι πάνω στο χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Υποδέχονται και αποχαιρετούν κάθε χρόνο το έτος με γιορτούλες και κάνουν διάφορες εκδηλώσεις, χορούς, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, κάθε φορά κάτι διαφορετικό, πάντα με τη δική μας συμμετοχή. Μια άλλη πολύ συγκινητική στιγμή ήταν η γιορτή της μητέρας, που εδώ στο Μεξικό γιορτάζεται περίλαμπρα, ειδικά αν είσαι μαμά με μωρό σε αντιμετωπίζουν σαν ποπ σταρ. Μας είχαν καλέσει όλες τις μαμάδες σε μπραντς, μας έδωσαν δωράκια και λουλούδια, κάποια στιγμή εμφανίστηκαν τα παιδιά μας, τραγούδησαν και χόρεψαν μόνο για μας. Έκλαψα.

Δύο φορές με κάλεσαν να αφηγηθώ παραμύθια, μια στο γκρουπ του Ορέστη και άλλη μία στα μεγαλύτερα παιδιά. Γέμισα με λουλούδια για όλη τη χρονιά! Κυριολεκτικά και μεταφορικά!

Φέτος, η Μέρα των Νεκρών γιορτάστηκε δύο μέρες: την πρώτη μέρα μια ατρόμητη μαμά οργάνωσε μια βόλτα με σχεδόν όλα τα παιδιά του σχολείου γύρω από τη γειτονιά, όπου μας περίμεναν οι γείτονες με γλυκά και εμείς ζητούσαμε νεκροκεφαλάκια, pediamos calaveritas, το γνωστό τοις πάσι Halloween. Φορέσαμε τα τρομακτικά καρναβαλικά μας και με μια κολοκύθα για τσαντούλα, γεμίσαμε με γλυκά. Μπορεί από την πολλή ζάχαρη να αργήσαμε να κοιμηθούμε το βράδυ, αλλά περάσαμε πραγματικά πολύ ωραία. Νομίζω ότι εγώ το ευχαριστήθηκα περισσότερο από όλους!

Τη δεύτερη μέρα είχαν ετοιμάσει μια γιορτή στο σχολείο με τραγούδια για την ιστορία της Μέρας των Νεκρών στα αγγλικά και τα ισπανικά. Είχαν στολίσει όλο το σχολείο με νεκροκεφαλές φτιαγμένες από τα χέρια των παιδιών με αυγοθήκες και στο τέλος τις μοίρασαν σε όλους ως αναμνηστικά.

Τώρα ετοιμάζουν τη χριστουγεννιάτικη γιορτή, οι γονείς θα συμμετέχουν στο θεατρικό έργο που είναι στα σκαριά, τα παιδιά και τα νήπια θα τραγουδήσουν και θα χορέψουν σαν ξωτικά και έχουν ήδη κατασκευάσει τις πινιάτες.

Είχα ένα μικρό θεματάκι, επειδή ο Ορέστης είναι τρίγλωσσος και η δασκάλα μου ζητούσε επίμονα να του μιλάω στα ισπανικά, γιατί θεωρούσε ότι έτσι θα διευκολύνω τη δουλειά της, αλλά αυτό αντίκειται στη συμβουλή που μου έχουν δώσει ειδικοί, άλλες μαμάδες με τρίγλωσσα ή οι ίδιες τρίγλωσσες. Η συμβουλή είναι απλή: ο καθένας να μιλάει στο μωρό, στο νήπιο, στο παιδί, τη μητρική του γλώσσα, αυτού του ιδίου, για να μαθαίνει σωστά, τις λέξεις, το ηχόχρωμα, τους ρυθμούς, τους τύπους, το συντακτικό, τη γραμματική, όλα με τη σωστή προφορά. Αποφάσισα να αντιδράσω στοχευμένα, γιατί το σχολείο έχει αρκετά δίγλωσσα και κάνα δυο τρίγλωσσα παιδιά. Μίλησα με τη διευθύντρια διακριτικά, η οποία συμφώνησε απόλυτα μαζί μου ως παιδοψυχολόγος. Θέλουμε να καλέσουμε έναν ειδικό να επιμορφώσει τις δασκάλες στο θέμα των πολύγλωσσων παιδιών. Αν έχετε κάποιον υπόψη που να μιλάει άπταιστα αγγλικά ή ισπανικά, να μου πείτε να το οργανώσουμε να κάνουμε ένα zoom με το σχολείο, τους γονείς και τις δασκάλες.

Δεν έχω εμπειρία από ελληνικούς παιδικούς σταθμούς πέρα από μερικές επισκέψεις που έκανα για να αφηγηθώ παραμύθια ή να παρουσιάσω παραστάσεις. Δεν θυμάμαι και πολλά από όταν ήμουν εγώ νήπιο, έχουν περάσει και τόσες δεκαετίες, όλα έχουν αλλάξει. Θέλω μόνο να επισημάνω πόσο πολύ θα ήθελα να αλλάξει το εκπαιδευτικό σύστημα που αντί να ακονίζει την κριτική μας σκέψη, μας αγκυλώνει με παπαγαλία και στείρα γνώση. Σαν να αλλάζει ξαφνικά το αφήγημα και ο στόχος. Ενώ στον παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο τα παιδιά μαθαίνουν διασκεδάζοντας, με το που εισέρχονται στην υποχρεωτική εκπαίδευση, η φαντασία εξαλείφεται. Κάθονται στα θρανία και οφείλουν να είναι "καλοί μαθητές". Τι στο καλό σημαίνει να είσαι "καλός μαθητής"; Ας μάθουμε να είμαστε "καλοί άνθρωποι". Ας βάλουμε λίγη φαντασία στην εξουσία.